Oryginalny Miklós Jancsó

Miklós Jancsó w bezlitosnych, lecz poetyckich opowieściach pokazuje sposób funkcjonowania historii i przemocy. Jako jeden z najoryginalniejszych twórców lat 60. i 70. wpłynął na twórczość takich reżyserów, jak Theo Angelopoulos czy Béla Tarr.

Jancsó urodził się w 1921 r. w Vácu (Węgry). Studiował historię sztuki, prawo i etnografię, a potem reżyserię.

Związany z partią komunistyczną, brał też udział w reformie rolnej, a swoje doświadczenia z tego okresu zawarł w filmie Ożywcze wiatry (1968). Przed debiutem fabularnym zrealizował kilkadziesiąt filmów dokumentalnych. Międzynarodową sławę zdobył Desperatami (1965) i Gwiazdami na czapkach (1967), w których stworzył oryginalną poetykę długich ujęć, wyrafinowanego ruchu aktorów na planie filmowym i ekspresyjnych zdjęć (jego najbliższym współpracownikiem był w tym czasie operator Tamás Somló).

Na płaszczyźnie tematycznej eksponował analizę historiozoficzną, ukazując słabą jednostkę poddaną upokarzającym działaniom anonimowego systemu. Swoją odrębność estetyczną zachował także w późniejszej twórczości, często realizując filmy we Włoszech, np. Pacyfistkę (1970) czy Technikę i rytuał (1971).

Wspaniałe efekty osiągał zarówno w filmach eksplorujących tematykę współczesną, jak i historyczną, np. w obrazach Węgierskiej Republiki Rad - Cisza i krzyk (1968) oraz Agnus Dei (1970). Metaforykę kolejnych filmów ujmował w coraz bardziej alegoryczną formę, zmierzając w stronę ludowych powiastek, mitologii i parateatralnego performence'u. Wciąż aktywny zawodowo, w ostatnich latach pozytywne recenzje otrzymał za Sezon potworów (1986), Cholera, komary (2000), Ostatnia kolacja "Pod gniadym Arabem" (2001) czy Wstawaj kumie, nie śpij (2003). W 1979 r. otrzymał nagrodę za całokształt twórczości na festiwalu w Cannes, a w roku 1987 podobne wyróżnienie na festiwalu w Wenecji.

9. Międzynarodowy Festiwal Filmowy Era Nowe Horyzonty, podczas którego zobaczymy retrospektywę reżysera, rozpocznie się 23 lipca we Wrocławiu.

Zwiastun filmu "Gwiazdy na czapkach" uważanego za jeden z najwybitniejszych produkcji reżysera:

MAS/ip